ΚΡΙΣΗ της ΚΡΙΣΗΣ η ΚΡΙΣΗ της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ(ΜΕΡΟΣ Α)
του ΑΚΗ ΚΑΤΣΟΥΛΑ
του ΑΚΗ ΚΑΤΣΟΥΛΑ
Τον τελευταίο καιρό πολλά ακούμε και διαβάζουμε γύρω από την κρίση, την μη αντίστοιχη ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος, τις ευθύνες ορισμένων, τις μεταφυσικές και ρομαντικές αναλύσεις μαρξιστών και μη.
Τόσες και τόσες σελίδες, αναλύσεις για την κρίση και στο βάθος το μηδέν. Μόνο στοιχήματα δεν βάζουν μεταξύ τους, οι περισπούδαστοι!!! αναλυτές της αριστεράς για το πότε θα πέσουν οι κυβερνήσεις, θα ανατραπεί ο καπιταλισμός, και ‘θαρθει η άνοιξη και ο….σοσιαλισμός.
«…Αυτή ακριβώς την πολιτική στιγμή, αντηχεί πιο ηχηρό το ερώτημα: τι κάνει επιτέλους η Αριστερά; Ακούγεται στους χώρους δουλειάς, στα καφενεία, προκύπτει στην ανάγκη του νέου για δουλειά, του εργαζόμενου για μισθό, του φτωχού για ψωμί, του συνταξιούχου για φάρμακα. Είτε το ερώτημα διατυπώνεται ως πραγματική απορία, προσμονή, απελπισία, είτε ως άλλοθι για την απραξία, η τόσο συχνή αναπαραγωγή του ίδιου ερωτήματος από τόσα στόματα, οφείλει να μας προβληματίσει…» και παρακάτω «…Είναι η μεγάλη εκδίκηση της (έλλειψης) στρατηγικής και του οράματος. Είναι η ώρα που η Αριστερά (και μαζί της, το εργατικό κίνημα) θα πληρώσει ακριβά, αναδρομικά, με τόκο και πρόστιμο, τον εξοβελισμό της κομμουνιστικής στρατηγικής από τον ζώντα τρέχοντα πολιτικό χρόνο. Τη μικροαστική της σύνθεση, την αδυναμία σύνδεσης θεωρίας και πράξης, την έλλειψη εναλλακτικού παραδείγματος. Τον εξοβελισμό της στρατηγικής συζήτησης από τον οικονομικό και πολιτικό αγώνα της τάξης στα κομματικά επιτελεία, τα μουσεία ή (στην καλύτερη περίπτωση) στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και τους διαλόγους των ειδικών…».Π.Μ
Αν δεν γνωρίζαμε ότι βρίσκονται στο χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς, θα νομίζαμε ότι διαβάζουμε περιοδικό των ιεχωβάδων που αναρωτιούνται γιατί ο κόσμός, αν και τα λένε τόσα καλά, τους αγνοεί. Και φυσικά το αγωνιέδες, ερώτημα θα είχε λυθεί με βάση την τελεολογική θεωρία της «δευτέρας παρουσίας».
Με βάση την κλασική μαρξιστική θεωρία (που αποδεχόμαστε) η ανάπτυξη των αντικειμενικών και υποκειμενικών παραγόντων είναι το «κλειδί» στην ερμηνεία της κοινωνικής πραγματικότητας.
Άρα το ερώτημα που πρέπει, πρώτα να απαντηθεί είναι σε τι φάση βρισκόμαστε ως προς την ανάπτυξη αυτών των παραγόντων.
Δεξιοί και αριστεροί αναλυτές, ανεξάρτητα από την οπτική γωνία που βλέπουν τα πράγματα, συγκλίνουν στην άποψη ότι ο καπιταλισμός έχει φτάσει στα όρια του. Η φύση του συστήματος που στηρίζεται στην συνεχή ανάπτυξη των κερδών φαίνεται ότι δεν μπορεί να αναπαραχθεί. Αυτό μαζί με την οικολογική υποβάθμιση γεννά τις κρίσεις. Όσο πιο έντονα είναι αυτά τα φαινόμενα, τόσο πιο έντονη και ανησυχητική είναι η κρίση. Και αν στο παρελθόν υπήρχαν τα περιθώρια το σύστημα, να περάσει σε «αγρανάπαυση» προκειμένου να αναπαραχθεί, τώρα το χωράφι είναι κλινικά νεκρό. Νομοτελειακά η απάντηση βρίσκεται στο δίλημμα πόλεμος η κοινωνική αλλαγή η διαφορετικά, ζωή η καταστροφή.
Αν αυτή είναι η απάντηση στην ανάπτυξη του αντικειμενικού παράγοντα η απάντηση στο προαναφερθέν δίλημμα βρίσκεται στην ανάπτυξη του υποκειμενικού παράγοντα.
Στην φάση της οξείας κρίσης το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα προκείμενου να επιβιώσει (αν και σε κατάσταση πανικού) θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει. Αυτό που ο Μαρξ κατά κάποιο τρόπο ονόμαζε «ανώτατο βιομηχανικό σύμπλεγμα». Τρομοκρατία, φόβο, ανασφάλεια, απειλή παγκόσμιου πολέμου. Στην ιστορική εξέλιξη η προετοιμασία από τα πριν, η διορατικότητα της προοδευτικής διανόησης, η σαφής τοποθέτηση ήταν η απαραίτητες και αναγκαίες προϋποθέσεις για την θετική έκβαση αυτών των ιστορικών φάσεων. Για αυτό προηγούμενες γενιές ανθρώπων, σε φάση κατάρρευσης κοινωνικών συστημάτων ζήσανε η μεγάλες επαναστάσεις και εξεγέρσεις η καταστροφές και πόλεμους
Τι συμβαίνει λοιπόν ως προς τον υποκειμενικό παράγοντα. Σε ολόκληρο τον κόσμο ανεξάρτητα πλέον από την φάση ανάπτυξης των επί μέρους κοινωνιών- χωρών υπάρχει μια μη συνειδητοποιημένη για τις πλατιές μάζες δυσαρέσκεια , μια διάχυτη αγανάχτηση και οργή. Προφανώς με όρους ψυχολογίας πρόκειται για φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση απέναντι στην ανασφάλεια της επιβίωσης. Η φτώχεια, η ανεργία, η καταστροφή, η οικολογική κατάρρευση, φαίνεται πια να μην αποδίδεται στην μοίρα αλλά στον ξεδιάντροπο οικονομικό πλούτο ολίγων. Η ανάπτυξη κοινωνικών-πολιτικών κινημάτων φαίνετε να βασίζεται σε αυτή την απλοϊκή ερμηνεία του κόσμου, που είναι όμως αρκετή για να γεννήσει σε πρώτη φάση την συνείδηση, της εξέγερσης και ανατροπής των ολίγων πλουτοκρατών ακόμα και στα πιο καθυστερημένα τμήματα όπως είδαμε από τις πρόσφατες εξεγέρσεις στις χώρες της Μ.Α. και της Αφρικής. Κατά την άποψη μας αυτό αποτελεί τομή, δημιουργεί συνθήκες ταχείας ωρίμανσης του υποκειμενικού παράγοντα, δημιουργεί σε ολόκληρο τον κόσμο σπαρτακιστές.
Μπορεί η αριστερά (κομουνιστική και μη) να τα δει όλα αυτά; Κατά την άποψη μας όχι. Η ερμηνεία της είναι βαθιά συντηρητική , έχει βαθύ εγωιστικό περιεχόμενο (δεν μπορεί να καταλάβει ότι η ιστορία είναι πολλών αιώνων και όχι μόνο του 19ου και 20ου που πράγματι έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο) και ταυτόχρονα θρησκευτική προσήλωση σε θεωρίες που αν και αποτελούν σημαντικά εργαλεία ερμηνείας του κόσμου, δεν αποτελούν απόλυτες, διαχρονικές αλήθειες. (Σκεφθείτε σε τι διαφέρει ο καλός χριστιανός που λιβανίζει εικόνες , από τις αντίστοιχες εικόνες που κοσμούν σπίτια και γραφεία κομουνιστών – θα τραβούσε τα μούσια του ο άθεος Μαρξ αν ήξερε ότι μετά τον θάνατο του θα γινόταν κορνίζα). Ταυτόχρονα η ερμηνευτική της θεωρία για την πρωτοπορία της την κάνει εχθρική σε ότι δεν ελέγχει η δεν μπορεί να ερμηνεύσει.
Εδώ κατά την άποψη μας βρίσκεται η απάντηση στην ανάπτυξη του υποκειμενικού παράγοντα. Η αριστερά, οι αριστεροί διανοητές έχουν δύναμη. Η δύναμη πηγάζει από την ιστορική της εμπειρία του 19ου και 20 αιώνα. Αυτή όμως όσο και αν φαίνεται αντιφατικό είναι και η αδυναμία της. Αν δεν χειραφετηθεί απέναντι στα δόγματα, τους μύθους, τις απόλυτες αλήθειες τότε θα μείνει ως ιστορικό παράδειγμα πολιτισμού – κουλτούρας που μεν προσέφερε αλλά στην συνέχεια κατέρρευσε όπως τόσοι και τόσοι πολιτισμοί και κουλτούρες στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Oι αριστεροί- α πολλά μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη της συνείδησης του υποκειμενικού παράγοντα. Αρκει γρήγορα να κατανοήσουν ότι είναι μέρος ενός κινήματος και όχι το κίνημα.
